Proeftuin Veenweiden

Proeftuin Veenweiden anticipeert op ontwikkelingen die van invloed zijn op het agrarisch ondernemersklimaat. Alleen met een integrale aanpak [maatschappelijk, ecologisch en economisch duurzamer produceren] én in samenwerking met anderen, kunnen we stappen zetten naar een veehouderij in de Veenweiden die economisch rendabel is en maatschappelijk gewaardeerd wordt. En waarin bewegingsruimte is voor slim ondernemerschap. In dit driejarig programma werken melkveehouders, onderzoekers, adviseurs, beleids- en sectorvertegenwoordigers samen aan maatregelen die inzetten op ammoniakreductie, maximale benutting van eigen eiwit, verminderen van bodemdaling en verbeteren van waterkwaliteit. De Proeftuin is een initiatief van LTO Noord en Wageningen UR Livestock Research. De uitvoering van het programma is in handen van Wageningen UR, VIC Zegveld, PPP-Agro Advies, het Louis Bolk Instituut.

Waarom Proeftuin Veenweiden
De Veenweiden is een bijzonder agrarisch gebied vanwege de lang gerekte percelen, de bodemdaling, complexe logistiek en de Randstedelijke ligging. Melkveehouders moeten net als andere bedrijven in die regio anticiperen op de ontwikkelingen die op hen afkomen. Eén van die ontwikkelingen is een te hoge stikstofbelasting in het gebied, waar havenbedrijf, luchthaven en boeren samen een verantwoordelijkheid hebben. Boer blijven in de Veenweiden vraagt dus om visie en vakmanschap. Proeftuin Veenweiden wil samen met ambitieuze en oplossingsgerichte melkveehouders maatregelen ontwikkelen en uittesten. Zo levert slim NH3 reduceren betere financiële resultaten op, een betere kringloop op het bedrijf en wordt ook de benutting van eigen eiwit. Op die manier wordt gezamenlijk gewerkt aan veilige groei.

Met wie
De directe doelgroep van Proeftuin Veenweiden zal vooral bestaan
uit melkveehouderijbedrijven, erfbetreders (adviseurs, zuivelondernemingen, mengvoederbedrijven, accountants, milieufederaties, waterschappen), onderzoekers en beleids- en sectorvertegenwoordigers. Om vanuit gezamenlijke verantwoordelijkheid te denken en werken, zal ook contact worden gezocht met andere (niet agrarische) partijen die actief hun stikstofbelasting in het gebied willen verminderen. Daarnaast zal breed worden gecommuniceerd naar overige belanghebbenden en belangstellenden.

3 Sporen aanpak
Het programma Proeftuin Veenweiden kent drie sporen.

Spoor 1
In spoor 1 worden maatregelen ontwikkeld of geschikt gemaakt voor melkveehouders in de veenweiden. Daarbij gaat om specifieke veenweiden maatregelen die betrekking hebben op de bodem,
water, voer (inclusief graslandmanagement en ruwvoerwinning) en mest (inclusief opslag, bewerking en toediening). De focus ligt op maatregelen die passen bij de unieke eigenschappen van de veenweidenbodem. Denk daarbij bijvoorbeeld aan watermanagement in relatie tot het stikstof leverend vermogen van de bodem. Bij de ontwikkeling van maatregelen wordt gekeken naar het effect daarvan voor zowel de individuele ondernemer (emissiegericht) als voor meerdere ondernemers gezamenlijk op gebieds- of regioniveau (depositiegericht).

Spoor 2
In Spoor 2 gaat het om toetsing van de gereedschapskist in de praktijk. Daarbij gaat een groep van 100 melkveehouders die bestaat uit 10 koplopers, concreet aan de slag met maatregelen om hun bedrijf efficiënter en toekomstbestendig te maken. Hoe werken deze maatregelen (of mix daarvan) in de praktijk en welke passen het beste bij hun bedrijf? Deze bedrijven worden intensief begeleid voor maximaal resultaat. Daaromheen volgen 90 anderen wat er mogelijk is en passen zij op hun eigen bedrijf toe wat kan. Bij deze zogenaamde ontwikkelbedrijven meet de Proeftuin de vooruitgang in de bredere praktijk en levert het praktijkideeën op. Het programma stimuleert melkveehouders en erfbetreders om zelf te komen met oplossingen en ideeën. Op die manier laat de sector haar inzet zien voor het verlagen van de stikstofbelasting op het veenweidengebied en pakt ze haar eigen verantwoordelijkheid om de doelen te realiseren.

Spoor 3
Spoor 3 zorgt er voor dat de inspanningen van de
melkveehouders ook erkend en beloond worden door overheden en ketenpartijen. En dat onderbouwde en praktijk getoetste maatregelen van Sporen 1 en 2 ook daadwerkelijk leiden tot groeimogelijkheden binnen de bestaande NH3-emissieruimte. Dat kan op bedrijf-, gebied-, keten- of sectorniveau. De Proeftuin werkt hiervoor samen met betrokkenen (beleid, maatschappelijke organisaties, ketenpartijen en sectorvertegenwoordigers) aan adequate borging en handhaving. Spoor 3 ondersteunt Spoor 1 en 2 door alle betrokken partijen in het proces van de Proeftuin mee te nemen en gezamenlijk innovaties te stimuleren en te ondersteunen.

De drie sporen grijpen op elkaar in en met elkaar verbonden via de betrokken ondernemers, onderzoekers en beleidsmakers.

Financiering en Ondersteuning
Het innovatieprogramma Proeftuin Veenweiden heeft groen licht gekregen van Provincie Zuid Holland en het ministerie van Economische Zaken. Het driejarig programma krijgt financiële en inhoudelijke steun van LTO Noord. Tevens worden met Provincies Utrecht en Noord Holland projecten voorbereid die in samenhang met het programma worden uitgevoerd.