Start Boeren bij Hoog Water

Start Boeren bij hoog Water!

4 oktober 2019 | Bericht

De bereidheid om te werken aan vernatting van de landbouw kan gestimuleerd worden door een bewezen wenkend perspectief. Daarom richt VIC zich op de ontwikkeling en uitrol van een ´Living lab Boeren bij Hoog Water´ als gids naar een Klimaatbestendig veenweiden. Programmaleider Paul Galama (WUR Livestock Research) licht toe: “‘Je weet pas waar de grens ligt als je eroverheen gaat’, die uitspraak hoorde ik van een pionierende melkveehouder. En dat is precies wat we in het Living Lab willen ontdekken. Waar ligt de grens van een hoog grondwaterpeil in combinatie met melkvee? Is 20 centimeter onder maaiveld haalbaar? En wat zijn de effecten op bodem, plant en dier? Mooi dat proefboerderij KTC Zegveld zijn nek uitsteekt om dit te ontdekken, uittesten en laten zien”.

Programmaleider Paul Galama WUR Livestock Research

Wanneer werd je voor het eerst gegrepen door Boeren bij Hoog Water?
“Toen ik de voorbereidende scenariostudie las. Dat greep mij omdat ik voorstander ben van systeemonderzoek waarbij je extreme varianten in de praktijk uittest. Tegelijk had ik nog wel vragen bij de doorvertaling van de scenariostudie naar een Living Lab. In de scenariostudie is bijvoorbeeld uitgegaan van het weglaten van kunstmest en bijvoeding. Terwijl je het economische plaatje mijns inziens juist kan verbeteren door wel iets bij te voeren. Dat maakt je bedrijf bijvoorbeeld flexibeler als de koeien vanwege extreem weer tijdelijk op stal staan. De achterliggende vraag die hier een rol speelt is: Ga je het bedrijfssysteem doorrekenen voor emissies per hectare of emissies per kilogram product? Daar buigen we ons nu over. We zijn nu bezig met aanvullende scenariostudies die inzicht zullen geven in effecten van verschillende weerjaren op de technische, economische en milieuprestaties bij hoog grondwaterpeil.”

Waarom stap je hier in als programmaleider?
“Om mee te helpen richting geven aan het totaalplaatje ‘Boeren bij Hoog Water’, door samen met inhoudelijke experts aan de slag te gaan met het onderzoek en tegelijk om te gaan met de diverse stakeholders en inzicht te krijgen in de verschillende belangen. Dat maakt het spannend! Het is een ontdekkingstocht. Als je halverwege erachter komt dat je de grens voorbij bent gegaan, moet je ook weer bij kunnen sturen. Dat is het dilemma voor onderzoekers. Aan de ene kant wil je een aantal jaar een systeem volhouden om wetenschappelijk onderbouwde uitspraken te doen. Maar als het halverwege geen haalbare weg blijkt moet je toch op tijd bij sturen.”

Wat spreekt je het meeste aan in Boeren bij Hoog Water?
“Het staat midden in de actualiteit van de veenweiden en speelt in op actuele vragen over hoe om te gaan met: broeikasgassen, stikstof, bodemdaling, nieuwe verdienmodellen. Veel uitdagingen die ook landelijk spelen komen hier bij elkaar. Wat ik boeiend vind is dat we de verschillende belangen hier samenbrengen. Dat we samen aan oplossingen werken die de diverse belangen zo veel mogelijk tegemoet komen. Denk bijvoorbeeld aan slimme beweidingssystemen, andere grassoorten/gewassen, of een ander type koe. En dat samen integreren in één bedrijf.”

Wat roept Boeren bij Hoog Water bij je op?
“Het is een pittige uitdaging, er zijn veel belangen die een rol spelen en het roept nog veel vragen op.
Het veenweidengebied is in mijn ogen altijd het gebied bij uitstek geweest voor melkveehouderij, omdat je water en nutriënten bij de hand hebt. In vergelijking met bijvoorbeeld een droog zandgebied, daar moet je water en nutriënten naar toe brengen. Ik snap dat voor boeren die al generaties lang boeren in de veenweiden de huidige vraag naar hoog water een indringende boodschap is. En dat zij vragen hebben over de consequenties van een hoog waterpeil: Kan ik blijven boeren? Wat kom ik tegen als ik met zo’n hoog grondwaterpeil ga maaien, beweiden etc.? Tegelijkertijd kom je er met de huidige (maatschappelijke) vragen rondom broeikasgassen, klimaat en bodemdaling niet meer onderuit om te werken aan nieuwe bedrijfssystemen.”

Wat verwacht je ervan (op korte en lange termijn)?
“Op korte termijn: Inzicht of we überhaupt een grondwaterpeil van -20 cm kunnen nastreven. En daarnaast inzichten in het effect van het grondwaterpeil op graslandmanagement. Het gaat dan om grasproductie, graskwaliteit en hoe oogsten door de koe (weiden) en mechanisch. En de vraag: Welke mate van bijsturen door aankoop van ruwvoer (bij voorkeur uit het gebied) of krachtvoer of kunstmest past bij een grondgebonden veenweidebedrijf? Bovendien verwacht ik uit de experimenten met koeienrassen inzicht in de bodem/plant/dier relatie, om antwoord te krijgen op de vraag: Hoe gaan de diverse rassen om met het Boeren bij Hoog Water systeem?
Voor de langere termijn verwacht ik ook dat het Living Lab resultaten oplevert op bedrijfsniveau die ook doorberekend kunnen worden naar gebiedsniveau. Zodat het antwoord geeft op vragen als: Wat betekent het opzetten van het grondwaterpeil voor het waterbeheer in het hele gebied, voor emissies en voor verdienmodellen?”

Wilt u verder in gesprek over Boeren bij Hoog Water? Neem dan contact op met de programmaleiders Paul Galama (WUR Livestock Research) via Paul.Galama@wur.nl of Cynthia Verwer (Louis Bolk Instituut) via C.Verwer@Louisbolk.nl