Nieuw icoon: Boeren bij Hoog Water
Boeren bij Hoog Water staat symbool voor integratie van verschillende vraagstukken rondom ammoniak, CO2 en biodiversiteit. Er is nog weinig kennis en kunde hoe deze vraagstukken zich tot elkaar verhouden. Dit hebben we geagendeerd. Jan Strijker van de provincie Zuid-Holland was vanaf de eerste ideevorming betrokken bij het agenderen van ‘Boeren bij Hoog Water’. In het interview legt hij uit wat het volgens hem betekent: “Als ik aan Boeren bij Hoog Water denk, komen er drie kreten bij mij op: ‘echt hoog water’, ‘verdienmodel’ en ‘lange termijnopgaaf’.”
Wat spreekt u aan in Boeren bij Hoog Water?
“Dat het een stap verder gaat dan individuele innovaties, zoals het gebruik maken van technieken als onderwaterdrainage en drukdrainage. Het gaat om het integreren van technische innovaties op grond die echt nat is. Dat vraag om herontwerp van het bedrijfssysteem. Dit is een grote stap en grote opgave en vraagt in deze fase te veel van een individuele ondernemer. Daarom is het nodig dat het bedrijfssysteem op proefboerderij KTC in de praktijk uitgetest wordt, om op die manier al doende te leren, fouten te maken en te herstellen. KTC kan in de praktijk de grenzen opzoeken, om te onderzoeken wat wel en wat niet kan.”
Wat is echt hoog water?
“Uit studies van wetenschappelijke kennisinstellingen kwam een grondwaterstand van 20 cm onder het maaiveld naar voren als serieuze optie om de broeikasgasemissies zoveel mogelijk te beperken. Dit getal is pas na de eerste ideevorming van Boeren bij Hoog Water expliciet geworden, maar daar werd het voor mij wel scherper van.”
Wat bedoelt u met verdienmodel?
“De ondernemer moet een boterham verdienen aan het grondgebruik. Dat is tenminste de ambitie die ik voor ogen heb. Terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen is geen maatschappelijke dienst waar de overheid voor betaalt, dat zou eerder het sluitstuk moeten zijn. Ik zie een rendabele agrarische onderneming voor me, waarbij de ondernemer echt kan ‘boeren’ bij hoog water. Dat zal er anders uitzien dan een gangbaar melkveebedrijf. Meer een hybride vorm van melkvee in combinatie met bijvoorbeeld andere teelten. Hoe dat er precies uitgaat zien is de vraag en is onderdeel van het onderzoek.”
Waarom een lange termijn opgaaf?
“Voor de lange termijn is de meest harde opgave de klimaatdoelstelling: het tegengaan van de broeikasgasuitstoot. Als je hoort hoe hier op nationaal en mondiaal niveau over wordt gesproken en welke cijfers er voorbijkomen in het ontwerp klimaatakkoord dan zijn met zorgvuldig gebruik van technieken als onderwaterdrainage en drukdrainage hooguit de doelen voor 2030 te halen. De opgave voor 2050 is veel groter, er komen voorlopige cijfers voorbij van een CO2-reductie naar 95% in 2050. Deze opgave vraagt om een transitie naar een ander bedrijfsmodel. Dat is best spannend en eng voor ondernemers, maar daarom moet je het ook nu al onderzoeken.”
Wat verwacht u dat Boeren bij Hoog Water op gaat leveren?
“De komende twee jaar verwacht ik dat er een bedrijf wordt ontworpen en ingericht dat bij hoog grondwaterpeil gaat ‘draaien’. En dat daarvan over een paar jaar de eerste resultaten zichtbaar zijn, door antwoord op vragen als: Hoe draait het? Wat werkt wel en wat werkt niet? Door de opbouw van kennis en ervaringen kan dit bedrijf een voorbeeldfunctie vervullen. Op de langere termijn verwacht ik dat dit uitstraling heeft op andere bedrijven, dat het gemeengoed wordt en op agrarische bedrijven wordt opgepakt. Maar ook dat het een spin-off werking heeft voor de keten die verbonden is aan het bedrijf. Zodat er tegelijkertijd een keten wordt ontwikkeld voor nieuwe producten.”
Wilt u verder in gesprek over Boeren bij Hoog Water? Neem dan contact op met de programmaleiders Paul Galama (WUR Livestock Research) via Paul.Galama@wur.nl of Cynthia Verwer (Louis Bolk Instituut) via C.Verwer@Louisbolk.nl