Water vormt het bindmiddel tussen de vele verschillende functies die het veenweidengebied heeft. Gericht waterbeheer lijkt onontbeerlijk om de verschillende gevraagde functies te blijven vervullen en zelfs nieuwe functies aan het veenweidengebied toe te voegen. Daarom heeft het VIC het concept ‘Sturen met Water’ bedacht. Dit concept zet in op actief dynamisch grondwaterbeheer in de veenweiden, waarbij de grondwaterstand per perceel actief wordt geregeld. Op die manier kan het grondwaterpeil naar functie variëren en kan er maximaal invulling worden gegeven aan de functies van een perceel, bijvoorbeeld draagkracht voor vee en machines, waterberging, grasproductie- en kwaliteit en biodiversiteit. Jan Kromwijk, hoogheemraad bij de Stichtse Rijnlanden: “Een meerwaarde van ‘Sturen met Water’ is dat het model op twee manieren de bodemdaling tegengaat, namelijk door actief te sturen op het grondwaterpeil en door gebruik te maken van onderwaterdrainage”. Het concept heeft tot de nodige discussie geleid en gelukkig zien steeds meer partijen de voordelen, maar er zijn ook nog veel vragen. Tijd voor een volgende fase.
Het concept ‘Sturen met water’ heeft al vele vragen opgeroepen. Naast de technische en inhoudelijke aspecten spelen vooral governance vraagstukken een belangrijke rol. Welke (milieu) winst is er bijvoorbeeld voor de waterschappen en de veehouders mee te behalen? Wie betaalt welke kosten? Welke afspraken worden met wie gemaakt en hoe controleren en handhaven we? Gaan we nu echt terug naar kleine peilvakken, wie managed deze. En… wat is Sturen met Water dan eigenlijk?
In de ontdekkingsreis die we ingegaan zijn gaan we starten met een 3-tal projecten waarbij we samen met waterschappen, provincies en veehouders een antwoord op een aantal van bovenstaande vragen zoeken. ‘Sturen op nutriënten’ richt zich op het vrijkomen van stikstof (en andere nutriënten) bij de afbraak van veen en de mogelijkheden dat door kortdurende peilaanpassingen te beïnvloeden. In het project de Modelpolder ontwerpen we een virtuele polder waarbij we de governance-vraagstukken bij een wisselend watermanagement willen verkennen. De grootschalige pilot onderwaterdrainage in polder Zegveld en Vinkeveen vergroot de waarde van ‘Sturen met water’. Met deze projecten zullen veel vragen worden beantwoord, maar nieuwe zullen volgen. De belangen bij voldoende water van goede kwaliteit zijn hoog en dan is een dergelijk concept niet zomaar geïmplementeerd.
Hoogheemraad Jan Kromwijk, van Hoogheemraadschap de
Stichtse Rijnlanden over ‘Sturen met Water’: “Het VIC is als aanjaaginstituut sterk in het ontwikkelen van nieuwe innovaties en het betrekken van partijen bij het innovatieproces, ook bij het ontwerp van de Modelpolder is dit van belang. Voor implementatie van het uiteindelijke model van ‘Sturen met Water’ kunnen ‘polderbestuurtjes’ opgericht worden waarin grondeigenaren gaan samenwerken. Hierbij is het essentieel om niet alleen het systeem van ‘Sturen met Water’ te ontwerpen, maar ook de organisatie van deze ‘polderbestuurtjes’ middels onderlinge afspraken en afspraken met de waterschappen vorm te geven. Binnen HDSR is er voldoende enthousiasme om vervolgens het model van ‘Sturen met Water’ door te kunnen vertalen naar beleidsvorming.”
Contactpersoon ‘Sturen met Water’: Erik Jansen | erik@veenweiden.nl