Evenwichtsbemesting met fosfaat leidt tot een afname van de grasopbrengst van 700 kg ds/ha/jaar en eveneens tot een afname van het P-gehalte in het gras. Dit blijkt uit een lopende proef op het voormalige proefbedrijf in Zegveld, al 18 jaar wordt een proefveld met fosfaat bemest volgens evenwichtsbemesting en vergeleken met een overschot aan fosfaat bemesting op veengrond. Wat blijkt: de grasopbrengst bij evenwichtsbemesting neemt af met gemiddeld 700 kg ds/ha/jaar, maar stabiliseert zich ten opzichte van een overschot aan fosfaatbemesting. Eveneens daalt het P-gehalte in het gras, ook dit stabiliseert ten opzichte van bemesting met een fosfaatoverschot. Jantine van Middelkoop, onderzoeker bij Wageningen UR Livestock Reserach, beschrijft de proefresultaten tot nu toe. ‘Het is overigens uniek dat een dergelijke langjarige reeks rondom fosfaat verzameld wordt’, zo stelt onderzoeker van Middelkoop. Het VIC hecht eveneens grote waarde aan dergelijk veenweide specifiek onderzoek en hoopt deze unieke datareeks ook in de toekomst voort te kunnen zetten.
Gemiddeld over Nederland is sinds 2014 de hoeveelheid fosfaat die mag worden toegediend even hoog als de afvoer van fosfaat in gras met een zogenaamde neutrale bodemvruchtbaarheid voor fosfaat. Dit wordt evenwichtsbemesting genoemd. Vanaf 1998 is al aangekondigd dat evenwichtsbemesting voor fosfaat het doel was en is de fosfaatnorm steeds verder verlaagd. Omdat toen nog niet bekend was wat het lange termijn gevolg was voor grasproductie en bodemvruchtbaarheid voert Wageningen UR Livestock Research vanaf 1997 op Zegveld en drie andere locaties een veldproef met verschillende fosfaatniveaus, gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken. Deze proef heeft enkele bijzonderheden om het zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de praktijk: • In de proef wordt dierlijke mest gebruikt. • Het grasland in de proef wordt beweid.
Er wordt bemest in 3 fosfaatniveaus: evenwichtsbemesting (fosfaatoverschot 0 kg P2O5 per ha), fosfaatoverschot 20 en 40 kg P2O5 per ha. In de onderstaande figuren zijn resultaten van 15 jaar weergegeven (1997 t/m 2011). Figuur 1 laat de droge stofopbrengst zien. Bij evenwichtsbemesting is de droge stofopbrengst in de meeste jaren lager dan bij positieve fosfaatoverschotten, gemiddeld ca. 700 kg ds per ha. Het P-gehalte van het gras is eveneens lager bij evenwichtsbemesting dan bij de andere bemestingsniveaus, gemiddeld ca. 0,4 g P per kg droge stof. De verwachting was dat de verschillen na verloop van jaren groter zouden worden maar dat is na vijftien (nog) niet aantoonbaar.
Figuur 1 Droge stofopbrengst van gras in de proefjaren bij fosfaat-evenwichtsbemesting (P0), en bij een fosfaatoverschot van 20 (P20) en 40 (P40) kg P2O5/ha op locatie Zegveld.
Figuur 2 P-gehalte van gras in de proefjaren bij fosfaat-evenwichtsbemesting (P0), en bij een fosfaatoverschot van 20 (P20) en 40 (P40) kg P2O5/ha op locatie Zegveld.