Het ontwerp Sturen met Water vindt draagvlak bij waterschappen en ondernemers. Welke conclusie kunnen we tot nu toe trekken? Het zicht op de haalbaarheid van het ontwerp Sturen met Water neemt toe, dit blijkt uit de resultaten van het project Sturen op nutriënten en nieuwe inzichten uit het project Modelpolder. Zo blijkt dat de nutriëntenhuishouding sneller op het vochtgehalte in de bodem reageert dan werd aangenomen. Dit biedt mogelijkheden om met het managen van de grondwaterstand de mineralenbeschikbaarheid van de bodem en de afbraak gericht te sturen.
Dit perspectief heeft Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden er toe aangezet een eerste pilot met Sturen met Water op te zetten, waarbij met behulp van onderwaterdrainage de bodemdaling beperkt wordt. Bovendien werken melkveehouders en waterschappen aan het gericht managen van het nutriëntenaanbod en de benutting ervan in het project Bewust Boeren in Gouwe-Wiericke. Met de ontwikkeling van ‘Drukdrains’ tasten we de mogelijkheden af om met gestuurd watermanagement de draagkracht van de bodem en de beschikbaarheid van nutriënten voor grasgroei te beïnvloeden. De Veenweiden Waterdag, begin 2016 georganiseerd, heeft de betrokkenheid van de verschillende stakeholders in het gebied vergroot. Immers in een interactieve bijeenkomst zijn we de dialoog aangegaan over de waarde van de ontwikkelde kennis in de te ontwikkelen nieuwe watersystemen en de haalbaarheid daarvan.
Via kennisontwikkeling in diverse projecten krijgt Sturen met Water vorm, onderstaand lichten we een aantal projecten toe. Voor vragen over Sturen met Water kunt u contact opnemen met Erik Jansen, via erik@veenweiden.nl
Sturen op nutriënten: de chemie van de bodem
Wat gebeurt er met de bodemvochtigheid, het gras en 
de nutriënten in bodem en water wanneer je varieert met de grondwaterstand? In het project Sturen op Nutriënten is onderzocht wat de correlatie is tussen de grondwaterstand en nutriënten. Deze bevindingen zijn tijdens een bijeenkomst in januari 2016 gepresenteerd aan, en ook direct geduid door een brede groep experts en belanghebbenden. Het project levert nieuwe inzichten op over de relatie tussen bodemvocht en de nutriëntenhuishouding. De chemie van de bodem blijkt veel sneller op het vochtgehalte van de bodem te reageren dan werd gedacht. Dat is veelbelovend en waardevol. Zowel voor het ontwerp Sturen met Water als voor andere projecten die gericht zijn op waterkwaliteit en/of de mestbenutting in de veenweiden.
Hoe nu verder? De resultaten zijn voor iedereen beschikbaar: het rapport kunt u hier bekijken. Het onderzoek geeft uiteraard informatie die bruikbaar is voor Vormgeven aan Sturen met Water, het experiment met de drukdrains en het voorbereiden van de pilot in Spengen. Maar dus ook nuttige informatie voor allerlei projecten rond waterkwaliteit en bemesting. Een aantal waterschappen heeft zich al gemeld om Sturen op Nutriënten een vervolg te geven.
Vormgeven aan Sturen met Water (Modelpolder)
Hoe kan je daadwerkelijk invulling geven aan de kansen
die een dynamisch waterpeil in zich heeft? Met behulp van reflectief interactief ontwerpen wordt met de betrokken stakeholders gewerkt aan de technische en organisatorische kant. Daarbij wordt verkend wat er bij komt kijken als je Sturen met Water naar gebiedsniveau vertaald, zodat er een concept ontstaat dat vertrouwen biedt voor realisatie in de praktijk. De deelnemers aan de eerste reeks ontwerpsessies waren enthousiast. Vier melkveehouders die hebben meegedaan aan deze ontwerpsessies, waarin schetsen gemaakt zijn van een dienstverlenend watersysteem voor de gebruikers, overwegen nu om dit op hun eigen bedrijf toe te passen. Vormgeven aan Sturen met Water, ook wel Modelpolder genoemd, wordt uitgevoerd door WUR Livestock Research, Alterra en VIC Zegveld.
Bewust Boeren in Gouwe-Wiericke
Beter bodembeheer is de sleutel tot een duurzamer 
gebruik van de veenweiden. In het project Bewust Boeren Gouwe-Wiericke vertalen deskundigen nieuwe kennis en succesvolle maatregelen rondom het management van nutriënten naar kunde bij melkveehouders. Het management van de grondwaterstand vormt een wezenlijk onderdeel. Voor meer informatie en de nieuwsbrieven van Bewust Boeren in Gouwe Wiericke, bezoek deze pagina.
Veenweidensloot
De Veenweidensloot heeft reeds talloze functies, 
zoals waterberging, waterafvoer, voedselbron, drinkwater, er is echter nog veel meer waarde uit de veenweidensloot te halen. Op de ‘Veenweiden Waterdag’ is gebleken dat de aanwezige melkveehouders, waterschapmedewerkers en andere experts volop kansen zien om de potenties van de veenweidensloot beter te benutten. De belangrijkste kansen voor de veenweidensloot die uit de eerste verkenning naar voren komen zijn: het verminderen van afkalving van kanten en de vorming van bagger, verhogen van de waterkwaliteit en de biodiversiteit, door bijvoorbeeld natuurvriendelijke oevers en vergroting van de waterbergingscapaciteit. De vraag is echter hoe kunnen al deze functies gezamenlijk tot een veenweiden sloot in optima forma ontwikkeld worden? Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden en Waternet nemen samen met het VIC het initiatief om een nieuw ontwerp voor de veenweidensloot te maken. Dit mede op basis van de bundel “Sloten: Ecologisch functioneren en beheer”. Het VIC voert een verkennende studie uit naar het integreren van de verschillende doelen/functies tot een nieuw ontwerp van de veenweidensloot, waarbij de belangen van de diverse stakeholders meegenomen worden.
Pilot Sturen met Water in Spengen
Spengen, een dorpje bij het ondertussen 
bekende Kockengen, vormt één van de pilot gebieden waarin het ontwerp Sturen met Water in praktijk wordt gebracht. ‘Aan de slag’, is het credo. Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden buigt zich over de vraag hoe het watermanagement in de toekomst gezamenlijk met de ingelanden vorm te geven. Melkveehouders starten met de aanleg van onderwaterdrainage. De onderliggende ambitie is de bodemdaling zo veel mogelijk te beperken, zonder dat de agrarische gebruiksfunctie van het gebied verandert.
Drukdrains: Precisiewatermanagement met onderwaterdrainage en putbemaling
‘Drukdrains’, onderwaterdrains die worden aangesloten 
op een pomp-put, maken een slimme en snelle sturing van het grondwaterpeil mogelijk. In 2016 is een experiment gestart om deze techniek voor het eerst toe te passen in de veenweiden. Met het verhogen van het waterpeil in de pomp-put, ontstaat een overdruk op de drainage. Het slootwater infiltreert daardoor in toenemende mate in de bodem, wat het vochtgehalte laat toenemen en de bodemdaling beperkt. Inmiddels zijn pomp-putten ingegraven, pompen geplaatst en aangesloten en is drainage aangelegd. Tijdens het experiment worden metingen gedaan naar de verandering in de grondwaterstand, als consequentie van het opzetten van het waterpeil in de pomp-put. Inmiddels gaat ook de Drents-Overijsselse Delta met een onderwaterdrainage-pilot van start, waarbij eveneens de toepassing van drukdrains wordt onderzocht. Lees meer over Precisiewatermanagement in het Artikel Precisiewatermanagement dat onlangs is verschenen in de Nieuwe Oogst.
